W tym wpisie omówimy na czym polega audyt regulaminu. Może zacznijmy od tego co należy rozumieć pod pojęciem samego audytu, gdyż ma to kluczowe znaczenie dla dalszych rozważań. Audyt to inaczej kontrola, sprawdzenie pod kątem spełnienia przez sprawdzany przedmiot określonych cech – w naszym przypadku przedmiotem kontroli będzie audyt regulaminu pod kątem istnienia w nim klauzul niedozwolonych.

Klauzule niedozwolone to postanowienia (zapisy) umów zawieranych z konsumentami, które są sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco naruszają interes konsumenta. Dodatkowo zapis taki nie może być indywidualnie uzgodniony z konsumentem i nie może dotyczyć głównych świadczeń stron. Jeżeli te warunki są spełnione możemy mówić klauzuli niedozwolonej.

W tym momencie warto również krótko scharakteryzować sam regulamin. Jest to wzorzec umowy ustalony przez jedną ze stron i jeżeli jest skierowany także do konsumentów to może podlegać kontroli pod kątem występowania w nim klauzul niedozwolonych.

Akty prawne przydatne przy przeprowadzania audytu regulaminu

Przy pracy nad audytem warto przejrzeć następujące akty prawne:

• ustawa z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz. U. z 2002 r. Nr 144, poz. 1204 ze zm.)
• ustawa Kodeks cywilny (ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.)
• ustawa o ochronie danych osobowych z dnia 29 sierpnia 1997 (Dz. U. 1997 Nr 133 poz. 883 ze zm.)
• ustawa o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz zmianie Kodeksu cywilnego (ustawa z dnia 27 lipca 2002 r. Dz.U. z 2002 r. Nr 141, poz. 1176 ze zm.)
• ustawa o ochronie niektórych praw konsumentów oraz odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (ustawa z dnia 2 marca 2000 r., Dz.U. z 2000 r. Nr 22, poz. 271 ze zm.

Jak należy przeprowadzić audyt regulaminu

Przeprowadzając audyt regulaminu należy przede wszystkim analizować go całościowo, tj. nie możemy brać pod uwagę jedynie konkretnego zapisu w oderwaniu od całej umowy, czy też całego regulaminu. Często bywa tak, że postanowienie wyrwane z kontekstu mogłoby być uznane za niedozwolone, aczkolwiek jeżeli odniesiemy je do innych postanowień to wtedy abuzywność może zostać wyłączona. Oczywiście zasada ta działa w dwie strony, tj. czasami samo postanowienie nie wydaje się być niedozwolone, ale jeżeli odczytamy je z uwzględnieniem innych postanowień, np. słowniczka pojęć to może się okazać, że takie postanowienie stanowi jednak klauzulę abuzywną.

Przy przeprowadzaniu audytu regulaminu bardzo pomocna jest tzw. szara lista klauzula niedozwolonych zamieszczona w kodeksie cywilnym. Jest ona o wiele bardziej przydatna aniżeli mocno rozbudowany i nieczytelny rejestr klauzul niedozwolonych prowadzony przez Prezes UOKiK. Szara lista klauzul pokazuje zasady jakie stanowią o abuzywności danej klauzuli, przykładowo – w razie wątpliwości uważa się, że niedozwolonymi postanowieniami umownymi są te, które w szczególności:

• wyłączają lub ograniczają odpowiedzialność względem konsumenta za szkody na osobie,
• wyłączają lub istotnie ograniczają odpowiedzialność względem konsumenta za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania,
• wyłączają lub istotnie ograniczają potrącenie wierzytelności konsumenta z wierzytelnością drugiej strony,
• przewidują postanowienia, z którymi konsument nie miał możliwości zapoznać się przed zawarciem umowy,

Jeżeli w badanej umowie lub regulaminie znajdziemy postanowienie, którego skutek jest opisany powyżej możemy z dużą doża prawdopodobieństwa stwierdzić, że mamy do czynienia z klauzulą niedozwoloną. Pełną szarą listę klauzul niedozwolonych znajdziemy tutaj: szara lista klauzul niedozwolonych.

Wcześniej pisaliśmy o rejestrze klauzul niedozwolonych prowadzonym przez Prezesa UOKiK – choć faktycznie jest on nieczytelny to przy przeprowadzaniu kompletnego audytu również powinien być on dla nas lekturą obowiązkową. Jeżeli odnajdziemy tam klauzulę identyczną albo bardzo podobną do tej w naszej umowie lub regulaminie to również możemy być w zasadzie pewni, że jest to klauzula niedozwolona.

Po co właściwie audyt regulaminu

Powodów dlaczego warto przeprowadzić audyt regulaminu jest wiele, poniżej wymienimy jedynie kilka naszym zdaniem najważniejszych:

1. możemy wyeliminować klauzule niedozwolone
2. po spełnieniu pkt 1 unikamy kosztownych pozwów o stosowanie klauzul niedozwolonych oraz postępowań przed UOKiK o naruszenie zbiorowych interesów konsumentów
3. możemy pochwalić się etykietą przedsiębiorcy prokonsumenckiego i działającego zgodnie z prawem
4. po spełnieniu pkt 1 możemy spać spokojnie i skupić się prowadzeniu naszego biznesu.